Eind mei ziet Bram Van Camps Overture for Orchestra het levenslicht onder leiding van chef-dirigent Elim Chan. Wat begon als een idee voor een vierdelige symfonie eindigde in een schitterende concertopener barstensvol muzikaal plezier, knipogen naar eeuwen muziekgeschiedenis en… macht en betovering. Een gesprek met de Componist van het jaar 2019 en winnaar van de prijs van Sabam for Culture over zijn nieuwste creatie, componeren in tijden van corona, de band met Antwerp Symphony en dansen op ABBA.
‘Feelgood-muziek waarmee ik me in de eerste plaats erg wilde amuseren.’ Zo omschrijft de Antwerpse componist Bram Van Camp (1980) zijn Overture for Orchestra die hij op vraag van Antwerp Symphony componeerde. En de aandachtige luisteraar kan delen in de pret: ‘De korte ouverture flirt met het traditionele repertoire dankzij gestes van de oude(re) meesters onder wie Haydn, Beethoven, Brahms, Mahler, Debussy, maar ook van de jazzmuziek.’ De muziek verwijst zo naar De vuurvogel van Igor Stravinski dat ook op het programma staat. ‘Het zal de luisteraar niet ontgaan dat Stravinski invloed heeft gehad. Op bepaalde momenten is het duidelijk: ‘Hier is Igor’. Stravinski’s werk is belangrijk geweest voor mijn persoonlijke ontwikkeling, vooral Le sacre du printemps.’ Van Camp slaat met zijn Overture niet alleen een brug naar een ander werk op het programma, ook het seizoensthema ‘Macht & betovering’ liet hem niet onberoerd. ‘Dat thema vond ik een inspirerend idee. De vuurvogel is dan inderdaad zeer gepast, en ook mijn muziek wemelt van contrasten en transformaties. Een sprookjesachtige, feeërieke sfeer kan plots omslaan in afschrikwekkende klanken en humor gaat over in griezelige dissonanten en onvoorspelbare accenten. Het gaat over betovering als wapen van de macht: je wordt meegelokt naar een sprookjeswereld, maar voor je het weet word je verrast door de onvermijdelijke dissonant.’
‘Het is er los over, maar ik vind dat wel eens tof.’
Corona
Antwerp Symphony en Bram Van Camp kennen elkaar goed. Als tiener kwam hij vaak luisteren en enkele jaren later zat hij zelf op het podium als violist tijdens zijn studies aan het conservatorium van Antwerpen. In 2007 schreef hij in opdracht van het orkest zijn eerste grote orkestwerk, Tetrahedron. Nu opnieuw samenwerken met Antwerp Symphony vindt hij daarom extra bijzonder. Al nam het deze keer een andere wending, en dat had veel te maken met de coronapandemie. Terwijl Van Camp in de zomer van 2020 nog aan het werken was aan een vierdelige symfonie, begonnen de effecten van de lockdowns zich te manifesteren tot in zijn werkkamer. ‘Elk van mijn composities heeft een eigen logica die alle noten verklaart, een soort muzikaal DNA. Ik ben soms weken bezig met het onderzoeken van structuren en mogelijkheden, en dat is niet altijd zo plezierig. Corona heeft me geleerd dat afwisseling – mensen zien, concerten bezoeken, lesgeven, … – cruciaal blijkt om afzondering te kunnen verdragen.’ Hij gooide het over een andere boeg en brak met zelfopgelegde wetten. ‘Ik wilde me vooral amuseren en bij elke noot pretoogjes krijgen. Deze Overture is het resultaat.’ Maar wat met het unieke, muzikale DNA? ‘Het is een consistent stuk, maar stilistisch is het op het randje van het smaakvolle (lacht). Ik heb zoals gezegd veel gestes overgenomen van bestaande muziek – zij het nooit letterlijk – en gedaan wat ik altijd al eens had willen doen: eindigen met alle koperblazers op volle kracht! Het is er los over, maar ik vind dat wel eens tof.’
24 premières
Tijdens deze gezondheidscrisis missen we de beleving van live muziek. Het streamen van concerten is een pleister op de wonde, maar is het voor een componist niet extra zuur om een creatie via een scherm tot bij het publiek te brengen? ‘Daar heb ik weinig problemen mee’, zegt Van Camp. ‘Voor mij telt een goede première zodat ik het werk met een gerust hart kan toevertrouwen aan de wereld. De stress is daarna weg, en de uitvoering is belangrijk om de bladzijde om te kunnen slaan en aan iets nieuws te kunnen beginnen.’ Daarmee maakt Van Camp meteen duidelijk wanneer de arbeid voor hem gedaan is. ‘Een partituur op zich is geen kunstwerk. Wij componisten leven bij gratie van uitvoerders.’ Daarom maakt hij het repetitieproces van dichtbij mee. ‘Maar de première is een concert waar ik doorgaans niet erg van geniet. Meerdere uitvoeringen kunnen helpen om het meer en meer los te laten.’ Dat brengt het gesprek op de Koningin Elisabethwedstrijd voor viool in 2019. Van Camp schreef voor de halve finale Scherzo-Bagatelle dat toen maar liefst 24 keer werd uitgevoerd. ‘Dat was elke keer opnieuw doodgaan. Het leken wel 24 premières en daarnaast was het extra spannend omdat ik geen enkele repetitie had kunnen bijwonen met de kandidaten. Toch was het een fantastische ervaring: de spanning op zich was wel memorabel.’
Het immense bereik van de wedstrijd verlichtte de druk allerminst. De muziekwereld volgde de prestaties van de kandidaten met argusogen, en dus ontsnapte ook de creatie van Scherzo- Bagatelle niet aan de aandacht van de talrijke toeschouwers. ‘Ik had geluk dat de eerste uitvoering goed was en dat mensen meteen doorhadden wat de bedoeling was van mijn compositie.’
Toekomstmuziek
‘Ik heb net twee orkestwerken afgewerkt en dat zijn altijd geweldige ervaringen. Het is een droombezetting om voor te schrijven, maar het is een reusachtige klus om alle partituren tijdig in orde te krijgen. Elke keer opnieuw wil ik het anders en beter aanpakken, maar het eindigt altijd met het verzinnen van harppedalen om 3 uur ‘s nachts.’ Maar nachtwerk heeft ook voordelen, vindt Van Camp. ‘Als de wereld slaapt, dan is de tijd van mij. Er zijn geen telefoontjes of dringende e-mails.’ Nu het symfonische werk klaar is, heeft hij behoefte aan het componeren van kamermuziek. De in potlood neergekrabbelde ideeën uit zijn schetsboek worden dan uitgewerkt en samengesteld – ‘componeren betekent letterlijk samenstellen’ – tot een nieuwe telg van zijn oeuvre. Maar de nabije toekomst staat in het teken van slapen, fietsen en koken. ‘En stiekem ga ik nog eens dansen op ABBA!’ SP
Concertstream
Vr 28.05.2021 – 20:00
Vanuit de Koningin Elisabethzaal
Info & tickets >>>
Categorieën:Uncategorized
antwerpsomagazine.wordpress.com 