Nikolaas Kende is pianist. Jan Huyghebaert is voorzitter van de Koningin Elisabethwedstrijd en voormalig voorzitter bij KBC. Olivier Goris is netmanager van Een (VRT). Alle drie getuigen ze over de band met hun favoriete pianist, Radu Lupu.
De eerste keer
Olivier
‘Het was een van de eerste keren dat ik naar klassiek luisterde, zo’n twintig jaar geleden. Ik kreeg de cd met de Intermezzi, opus 117 van Brahms cadeau van een vriend. Het zat in de combinatie van de ontdekking van die muziek en hoe het gespeeld werd. Die eerste indruk was zo verpletterend, alsof de wereld stilstaat. Ik heb later andere versies gekocht, maar grijp altijd terug naar de uitvoering van Lupu. Ik was nerveus voor zijn eerste concert: nu ga ik hem echt zien en hoe hij beweegt! Het feit dat hij weinig optreedt, draagt nog bij tot het mysterie. Maar hij beantwoordde aan het idee dat ik van hem had: een stoicijnse verschijning. Als er bom naast hem zou ontploffen, zou hij nog doorgaan. Hij zet zich aan de piano zoals wij ons aan tafel zetten voor een kop koffie. Maar zodra hij speelt, denk je niet meer aan een piano: een gevoel dat alles overstijgt. Ik zag hem nog niet met orkest. Daar kijk ik geweldig naar uit.’
‘Ik kan niet naar Lupu luisteren terwijl ik iets in de keuken doe of een boek lees. Het is allesabsorberend.’ Olivier Goris
Jan
‘De eerste kennismaking was met Franz Schubert. Lupu heeft niet zo’n grote discografie. Hij zou naar het schijnt ook opnames vernietigd hebben. Ik associeer hem vooral met Brahms: de prachtige Intermezzi, opus 117. Brahms heeft zelf gezegd dat het zijn droevigste muziek is. Ik heb dat stuk in veel versies. Radu Lupu maakt daar een vrij snelle uitvoering van. Je zou denken dat het de pathos wegneemt. En toch klinkt het intens droevig.’
Nikolaas
‘Ik was zeventien toen hij in Antwerpen een recital speelde. Na de Appassionata van Beethoven durfden we nauwelijks te ademen of klappen. Dat concert heeft weken in mijn hoofd rondgespookt. We waren daar met een bende pianisten, Nicolas Callot en Lucas Blondeel, en vrienden van de middelbare school. Een vriend van toen die nu apotheker is, sprak me onlangs weer over die ene avond. Het is nog steeds een van de heftigste concertervaringen ooit omwille van die collectieve ervaring. Ik overwoog toen om professioneel pianist te worden. Met dat concert van Lupu ging er een deur open. Tot dan toe genoot ik van pianospelen, maar ik had nog nooit ervaren dat muziek zo’n krachtig medium kon zijn. Later hoorde ik de Schubertsonate D. 960 met hem in Brussel: ook dat was drie kwartier pure hypnose. Ik speelde het stuk al en kende veel uitvoeringen. Zoals Radu Lupu dat bracht, hoorde ik een nieuw stuk. Je luistert niet meer naar noten en harmonieen, maar naar een totaal ander verhaal.’
‘Tijdens het concert laat hij het voorbereidend werk los en laat hij intuïtie toe.’ Nikolaas Kende
Blijvende liefde en inspiratie
Olivier
‘Misschien klinkt het raar, maar als ik naar een cd van Lupu luister, hou ik de hoes vast en kijk naar de blik van de man. Hij ziet eruit alsof hij gebeeldhouwd is, met dat rare kapsel. Voor mij is het een mysterieuze tovenaar en dat beeld draagt ertoe bij. Ik kan niet naar Lupu luisteren terwijl ik iets in de keuken doe of een boek lees. Het is allesabsorberend.’
Nikolaas
‘Zijn grote kracht is dat hij het zo ver zoekt. Radu Lupu wacht soms tien jaar voordat hij een stuk durft spelen. Hij graaft zich in de muziek in. Tijdens het concert laat hij het voorbereidend werk los en laat hij intuitie toe. Hij doet dat op zo’n manier dat componist en uitvoerder samenvallen. Het is een ideaal dat ik als muzikant probeer te volgen. Er zijn andere grote pianisten die ik bewonder om hun persoonlijkheid, al plaatsen die zich net teveel boven de muziek. Dat heb je bij Radu Lupu nooit. Nu kennen we hem vooral van lyrische en introverte stukken. Daar voelt hij zich als een vis in het water, maar ooit was hij een wedstrijdpianist die Prokofjev met bulderende octaven speelde. Ik hoorde hem nog in de Lizstsonate, maar van die bravourestukken is hij afgestapt. Die muziek zou met hem nog fantastisch klinken. Omdat het echter niet honderd procent met zijn persoonlijkheid rijmt, wil hij het compromis niet sluiten.’
Jan
‘Muziek is iets wat je onmiddellijk meeneemt naar een andere taal. In de eerste plaats is het een puur genoegen. Hoe het niet moet, zie je soms bij jonge vedettes: die kloppen zo hard dat de snaren springen. Een deel van het publiek juicht, maar het is een valse wereld. Radu Lupu speelt nooit echt luid en toch komt het hard aan. Hij bezondigt zich niet aan extravaganties. De integriteit van een kunstenaar als Radu Lupu, dat loont op de lange termijn. Ik ben ervan overtuigd dat je parallellen kan trekken naar ondernemingscultuur. Net zoals bij sommige muzikanten het geval is, hebben ondernemingen zich laten verleiden door wat ‘flashy’ is. De bank waar ik werkte, is recht gebleven omdat ze meer dan flashy was.’
‘De integriteit van een kunstenaar als Radu Lupu, dat loont op de lange termijn.’ Jan Huyghebaert
De man achter het mysterie
Nikolaas
‘Mijn ouders, Levente Kende en Heidi Hendricks, kennen hem nog van hun studietijd aan het conservatorium van Moskou. Voor of na een concert komt hij bij ons langs. Ik mocht vaak voor hem voorspelen. Het is een warme persoonlijkheid: genereus en grappig, een opa-figuur ook. Hij zoekt het gezelschap op omdat hij zich vaak onzeker voelt. Ik herinner me dat hij naar mijn vader belde een paar uur voor een concert, half grappend maar ook met twijfel in de stem: ‘Het gaat niet lukken. Kan je in mijn plaats spelen?’ Soms vraagt Lupu aan mij welke muziek hij best zou inoefenen. Als ik dan een titel noem, zegt hij: ‘Veel te moeilijk, dat lukt me nooit’. Hij is nooit zelfgenoegzaam. Dat is zijn kracht.’
Olivier
‘Een ontmoeting met Radu Lupu na een concert, dat zou ik moeilijk aankunnen. Verder dan ‘Dank u voor alles, en in het bijzonder voor uw intermezzi van Brahms. zou ik niet komen.’ VR
Vr 09.03.2018 — 20:00
Zo 11.03.2018 — 15:00
Koningin Elisabethzaal, Antwerpen
Za 10.03.2018 — 20:00
Cultuurcentrum Hasselt, Hasselt
Giancarlo Andretta dirigent
Radu Lupu piano
Liszt Les preludes (niet op 11.03)
Schumann Pianoconcerto
Nielsen Symfonie nr. 2, ‘De vier temperamenten’
Tickets vanaf €10
Categorieën:Uncategorized
antwerpsomagazine.wordpress.com 